Çok çeşitli kahve bitkisi olmasına karşın, yaygın olarak yetiştirilen iki ana tip:Arabika ve Robusta bitkileridir. Arabika, dünyadaki kahve çekirdeği üretiminin yaklaşık %80’ini oluştururken, Robusta yaklaşık %20’sini oluşturmaktadır. Robusta, adını dayanıklılığından alır(Robustness), fakat kapsamlı olarak Arabika ile kıyaslandığında tat olarak yetersiz kalır.
Kahve Bitkisinin Büyüme ve Gelişimi
Kahve bitkilerinin tamamen gelişmesi 4 yıl sürer. Hasat zamanının geldiğinin tam göstergesi, tatlı kokan çiçeklerinin görüntüsüdür. Arabika ve Robustanın çoğalma yolları da farklıdır. Arabika bitkisi kendi kendine tozlaşabilirken, Robusta’nın çapraz tozlaşmaya ihtiyacı vardır.İklim de kahve bitkisinin gelişim hızında bir faktördür. Kahve çiçeğinin hücre bölünmesine başlaması yaklaşık 8 hafta sürer.8 haftalık sürenin ardından kahve bitkisinin yumurtalıkları,15 hafta içinde büyüyecek olan meyveyi geliştirmeye başlayacaktır.Bu aynı zamanda, genellikle birkaç aydan uzun sürecek olan endospermin geliştiği zamandır. Kahve çekirdeği yeşil bir dokuya sahip olacak fakat 35 haftalık gelişim döngüsü boyunca yavaş yavaş kırmızıya dönecektir.
Büyüme şartları, tat ve fiyat olarak 3 ana kategoriye ayrılabilir. Arabika bitkisi çoğunlukla yüksek rakımlarda büyürken daha kompleks asidite, tatlılık ve temiz tat profilleri sunar ve fiyatları daha yüksektir. Robusta yaklaşık her yerde yetiştirilebilir daha yüksek bir gövdeye, daha sert ve pürüzlü tat profiline sahiptir ve daha düşük fiyatlıdır.Alçak rakımlarda büyüyen kahve bitkileri yüksek sıcaklıklar nedeni ile daha hızlı büyür. Bu bölgelerde büyüyen çekirdekler daha güçlü tatlara ulaşır. Az ilgi gerektirmesi ve maliyetinin ucuz olması bu bitkileri seri üretim için ideal hale getirir. Bu tip genellikle Robustadır.
Robusta ve Arabika kahvelerinin kafein oranları
Robusta çekirdeği %2.2-2.7 kafein içerirken, Arabika çekirdeği %1.2-1.5 kafein içerir. Robustada bulunan yüksek kafein miktarı, hastalık ve zararlı böceklere daha dayanıklı olmasını sağlar. Zararlı böcekler, acı tatlarını ve hastalıklar da antimikrobiyal yapısınını sevmez.
Robustada bulunan yüksek kafein miktarı demlenen kahvede acılık olarak ortaya çıkar. Bir bardak demlenmiş Robusta kahvesi, bir bardak demlenmiş Arabika kahvesinin iki katı kafein içerir.
Kahve Bitkisinin Kök sistemi
Kahve bitkisinin büyüleyici bir uzunluğu olmasına karşın konu kökleri ile kıyaslamak olunca sınıfta kalır. Kahve bitkisinin kökleri 25 kilometre uzunluğuna erişebilir ve toplam emilim alanı 500 metrekareye kadar değişebilir. Ayrıca 3 tipe kadar kök bulunabilir. Dikey kök, yanal kök ve musluk kökleridir.Dikey kökler yüzeyden sadece 45 santimetre kareye kadar ulaşabilirler. Genellikle 8 yatay eksenel kök ile başlar ancak büyüdükçe aşağı doğru ilerler. Yanal kökler bitkinin gövdesinden 2 metre büyüme kapasitesine sahiptir.Besleyici kök, toprağın ilk 20 santimetre altında konumlanır ve genellikle ana kahve bitkisinden 90 santim uzaklaşabilir. Bitki uzmanları, yüksek konsantre köklerin topraktan yaklaşık 60 cm aşağıda bulunduğunu belirtiyorlar. Toprak cinsi bitkinin gelişiminde çok büyük bir rol oynar. Kahve bitkisinin güçlü olması için toprağın yüksek seviyede kalsiyum, magnezyum be nitrojen içermesi gereklidir.Kahve çiftçilerinin yatay köklerin büyümesi için kullandığı bir teknik de büyüme döneminde yatay kökleri kırpmaktır. Bu işlem kahve bitkisinin üst toprakta biriken su ve minerallere optimum erişimini sağlar.
Kahve Bitkisinin yaprakları
Kahve bitkisinin yaprakları standart bitkilerden oldukça farklıdır. Kahve bitkisinin yaprakları mumsu bir dokuda, parlak ve gölgeli yeşildir. Kahve bitkilerinin büyük faydalarından biri de gezegenimizdeki solunabilir havanın en önemli kaynaklarından biridir.
1 hektar kahve bitkisi sadece 1 günde +80 pound oksijen üretir, yağmur ormanları ile kıyaslarsak yarım hektara denk gelir.
Kaynaklar:
Çeviri: Suzi Erit